Infrastruktura i ekologia

W unijnych perspektywach finansowych coraz większy nacisk kładzie się na zagadnienia związane z klimatem i ochroną środowiska. W związku z tym jednostki samorządu terytorialnego mogą starać się o wsparcie z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Spożytkować je mogą na projekty związane z gospodarką odpadami (np. Instalacje zbiorników do zbiórki), zakup niskoemisyjnego taboru komunikacji miejskiej czy rozwijanie sieci wodociągowych. Środki mogą być przeznaczone również na edukację mieszkańców w zakresie ochrony środowiska oraz rekultywację terenów zielonych.

Infrastruktura społeczna i kultura

Samorządy mają też możliwość uzyskania wsparcia na tworzenie szkół, przedszkoli, domów pomocy społecznej, szpitali i innych tego typu miejsc. Już istniejące ośrodki pomocy społecznej i centra pomocy rodzinie uzyskują środki na realizację swoich projektów aktywizujących osoby, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej, a szkoły na zajęcia pozalekcyjne dla uczniów, szkolenia nauczycieli oraz stypendia dla najzdolniejszej młodzieży. Część środków może być też wykorzystana na działania związane z renowacją zabytków oraz ochroną dziedzictwa kulturowego. Dotyczy to też cyfrowego udostępniania zasobów kultury. 

Olga

Fot. Pixabay

• Swoim działaniem obejmuje wszystkie regiony UE z Produktem Krajowym Brutto (PKB), gdzie na jednego na mieszkańca przypada poniżej 75% PKB średniej  Wspólnoty. Państwa zakwalifikowane do celu konwergencji otrzymują ponad 80% finansowania z UE.

2) Cel w dziedzinie konkurencyjności i zatrudnienia w regionach:

• Obejmuje wszystkie pozostałe regiony UE, które nie zakwalifikowały się do celu konwergencji.

W całej Unii, w ramach obu celów, Europejski Fundusz Społeczny zapewnia pomoc w podziale na pięć kluczowych dziedzin działania:

• Zwiększanie zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw;
• Zwiększanie dostępu do zatrudnienia i uczestnictwa w rynku pracy;
• Zwalczanie dyskryminacji oraz znaczne ułatwianie dostępu do rynku pracy dla osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji;
• Wsparcie partnerstwa na rzecz reform w obszarze zatrudnienia i integracji;
• Poprawa oraz zwiększenie inwestycji w kapitał ludzki, z naciskiem na poprawę systemów edukacyjnych i szkoleniowych.

Unia Europejska nie zapomina o najmniej zamożnych regionach  kwalifikujących się do celu konwergencji, EFS wspiera również:

• Wzmożone inicjatywy by zwiększyć oraz poprawić inwestycję w kapitał ludzki, w szczególności poprzez poprawienie systemów edukacyjnych i szkoleniowych;
• Zmierzanie do wzmocnienia zdolności instytucjonalnej oraz skuteczności administracji publicznej na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym.

Wspólnota Europejska wspiera przeróżnymi programami operacyjnymi także przedsiębiorczość. Jednym z takich programów jest Sektorowy Program Operacyjny Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Celem Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw jest Poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na terenie Polski w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego

Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-WKP pełni Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej

Działanie 1:

• Działanie 1.1: Wzmocnienie instytucji wspierających działalność przedsiębiorstw
• Działanie 1.2: Poprawa dostępności do zewnętrznego finansowania inwestycji przedsiębiorstw
• Działanie 1.3: Tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju firm
• Działanie 1.4: Wzmocnienie współpracy między sferą badawczo-rozwojową a gospodarką
• Działanie 1.5: Rozwój systemu dostępu przedsiębiorców do informacji i usług publicznych on-line

Działanie 2:

• Działanie 2.1: Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez doradztwo
• Działanie 2.2 Wsparcie konkurencyjności produktowej i technologicznej przedsiębiorstw
• Działanie 2.3: Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez inwestycje
• Działanie 2.4: Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska

Fot. Pixabay

• jeden program operacyjny, inaczej jeden fundusz (program operacyjny) może odpowiadać działalności tylko jednego funduszu. Wyjątek to Program operacyjny Infrastruktura i Środowisko, który finansowany jest  z Funduszu Spójności oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
• tzw. finansowanie krzyżowe, czyli nakładanie się na siebie środków finansowych w ramach funduszy strukturalnych,
• nawiązanie do założeń Strategii Lizbońskiej tj.: promocja dużego wzrostu gospodarczego poprzez wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań i  gospodarki opartej na wiedzy,
• partnerstwo – współpraca na poziomie wspólnotowym i krajowym,
• programowanie – polityka wyznacza 3 cele, które opracowywane są na okres 7 lat,
• subsydiarność – Unia Europejska wyznacza bardzo ogólne wytyczne dla polityki spójności,
• zasada n+2 – jeżeli w roku „n” otrzymamy środki finansowe, to mamy 2 lata na wykorzystanie przyznanych środków.

W Latach 2007-2013 z pomocy Funduszu Spójności skorzystają następujące kraje: Bułgaria, Cypr, Estonia, Grecja, Węgry, Łotwa, Litwa, Malta, Polska, Portugalia, Republika Czeska, Rumunia, Słowacja i Słowenia. Hiszpania objęta jest obecnie pomocą przejściową, gdyż jej dochód narodowy brutto na jednego mieszkańca jest niższy od średniej UE15 (tzw. „starej piętnastki”).

Fot. Pixabay

• Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
• 16 Regionalnych Programów Operacyjnych dla województw
• Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej
• Program Operacyjny Pomoc Techniczna
• Programy Operacyjne Europejskiej Współpracy Terytorialnej

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma w swoich działaniach przyczynia się do wzmocnienia spójności gospodarczej i społecznej przy jednoczesnym zmniejszaniu dysproporcji regionalnych. EFRR swoją pomoc koncentruje na wybranych priorytetach tematycznych. Pomoc ta w szczególności dotyczy finansowania przedsięwzięć związanych z:

• inwestycjami przyczyniającymi się do tworzenia stałych miejsc pracy,
• inwestycjami w infrastrukturę takimi jak: drogi, ekrany akustyczne, mosty, gabiony, obiekty inżynieryjne, nasypy i linie kolejowe
• działaniami wspierającymi rozwój regionalny i lokalny,
• pomocą techniczną.

Parytety odzwierciedlają charakter trzech istotnych celów:

1) Konwergencja,
2) Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie,
3) Europejska współpraca terytorialna.

W ramach pierwszego celu działania koncentrują się na wspieraniu zrównoważonego oraz zintegrowanego rozwoju gospodarczego. Programy operacyjne prowadzone w państwach Unii Europejskiej mają na celu zmodernizowanie i zróżnicowanie regionalnych struktur gospodarczych. Modernizacja powinna objąć następujące dziedziny:

• badania i rozwój technologiczny (BRT), innowacyjność i przedsiębiorczość,
• społeczeństwo informacyjne,
• inwestowanie w kulturę,
• inwestycje w transport intermodalny, w tym w szczególności w spedycję międzynarodową i morską,
• inwestycje energetyczne,
• inwestycje w edukację,
• środowisko,
• zapobieganie zagrożeniom,
• turystyka,
• inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia i infrastrukturę społeczną,
• bezpośrednie wspieranie inwestycji w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP).

W ramach drugiego celu UE wyznacza trzy priorytety:

• innowacje i gospodarka opartą na wiedzy, stymulowanie przedsiębiorczości oraz tworzenie nowych instrumentów finansowych dla firm,
• działania w zakresie ochrony środowiska, w tym rekultywację terenów skażonych, stymulowanie efektywności energetycznej, propagowanie ekologicznego i zrównoważonego miejskiego transportu publicznego
• poszerzanie dostępu do usług transportowych i telekomunikacyjnych pożytku ogólnego o charakterze gospodarczym.

Ostatni cel swoją pomoc skupia wokół trzech następujących priorytetów:

• większego rozwoju działalności w obrębie granic o wymiarze gospodarczym i społecznym
• ustanowienia i rozwoju współpracy międzynarodowej, w szczególności bilateralnej między regionami nadmorskimi.
• wzmocnienia skutków polityki regionalnej.

Aby dany projekt został wybrany i zaakceptowany, powinien dotyczyć beneficjentów reprezentujących co najmniej dwa państwa, które prowadzą wspólne działania na płaszczyźnie dwóch z czterech następujących dziedzin: rozwój, realizacja, zespół i finansowanie. Program może być również w wyjątkowych przypadkach wdrożony w jednym państwie jeżeli jest to współpraca międzynarodowa. Natomiast jeżeli mamy do czynienia z siecią współpracy i wymiany doświadczeń, program taki musi obejmować przynajmniej 3 regiony z dwóch państw członkowskich.

Aby móc się starać o dofinansowanie Program operacyjny musi zawierać zwłaszcza następujące informacje:

• przeprowadzoną analizę SWOT obszaru współpracy,
• przygotowane uzasadnienie przyjętych priorytetów,
• podane informacje o osiach priorytetowych i ich konkretnych celach,
• klasyfikację obszarów interwencji według kategorii,
• opracowany plan finansowy,
• stworzone przepisy wykonawcze,
• orientacyjny wykaz dużych projektów.

Finansowanie zostaje przyznane na specjalnych warunkach związanych z lokalizacją operacji. Dofinansowanie w zależności od rodzaju współpracy pomiędzy państwami członkowskimi może wynieść 20% w przypadku współpracy transgranicznej w strefach bezpośrednio przylegających do stref granicznych Unii. Także 20% gdy do zostaje nawiązana współpraca międzynarodowa na potrzeby czynności obejmujących partnerstwo zewnętrzne z daną strefą. Natomiast 10%  dofinansowania otrzymują państwa w ramach współpracy transgranicznej i międzynarodowej, ze szczególnym uwzględnieniem wydatków na wdrażanie działań na terytorium państw spoza Unii pod jednym warunkiem, że przynoszą korzyść regionom Wspólnoty.

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego przywiązuje ogromną wagę do uwarunkowań terytorialnych. W ramach EFRR podejmowane są liczne działania mające na celu rozwiązanie problemów gospodarczych, środowiskowych, a nawet społecznych miast. W przypadku obszarów, które posiadają niekorzystne warunki przyrodnicze EFRR dofinansowuje inwestycje, poprawiające dostępność, promujące działalność gospodarczą związaną z dziedzictwem kultury, promujące zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych oraz pobudzanie sektora turystyki, a w szczególności organizatorów wycieczek i wyjazdów grupowych. Dodatkowo Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego finansuje również dodatkowe koszty wynikające z położenia geograficznego tzw. regionów najbardziej oddalonych.

Fot. Pixabay

Europejskie Fundusze Strukturalne swe funkcjonowanie opierają na zasadzie współfinansowania oraz partnerstwa między władzami państw członkowskich. Od początku 3 tysiąclecia fundusze mają za zadanie spełnić trzy podstawowe cele. Pierwszym to pomoc dla regionów, które są słabo rozwinięte i charakteryzują się małą gęstością zaludnienia. Głównym nurtem są tu: pomoc małym firmom, inwestycje w szkolnictwo i służbę zdrowia, inwestycje w produkcję czy rozwój infrastruktury. Natomiast drugi cel to restrukturyzacja obszarów, w których obserwowane jest zjawisko przemysłu zanikającego. Mieszczą się tu działania związane z inwestycjami w rozwój produkcji, usługi na rzecz małych firm, znaczne wspieranie wzrostu efektywności rolnictwa poprzez finansowanie zakupu nowych, a także używanych maszyn rolniczych, i co bardzo ważne marketing produktów rolnych. Ostatnim celem jest zwalczanie bezrobocia. Priorytetem jest wyrównanie szans na rynku pracy dla kobiet i mężczyzn, rozmaite kursy i szkolenia (w tym szkolenia IT, szkolenia językowe, kursy zawodowe i kursy kwalifikacyjne), coaching oraz walka z wykluczeniem społecznym.

W latach 2000 – 2006 polityka spójności Unii Europejskiej realizowana była poprzez 4 fundusze strukturalne:

•     Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
•     Europejski Fundusz Społeczny
•     Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej
•     Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa

Po reformie w latach 2007 – 2013 liczba funduszy zmniejszyła się do trzech: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) i Funduszowi Spójności (FS).

Wysokość wsparcia dla poszczególnych państw z funduszy ustala tak zwane PWW, czyli Podstawy Wsparcia Wspólnoty. PWW określają priorytety oraz cele ,i strategie. W Polsce Podstawy Wsparcia Wspólnoty realizowane są na podstawie 5 programów operacyjnych podzielonych na sektory. Działalność ich związana jest z:

•     rozwojem zasobów ludzkich
•     wzrostem konkurencyjności przedsiębiorstw
•     rybołówstwem i przetwórstwem ryb
•     restrukturyzacją i modernizację sektora żywnościowego oraz rozwojem obszarów wiejskich
•     infrastrukturą transportową i międzynarodowym transportem lotniczym

O dofinansowanie w ramach funduszy strukturalnych można się również ubiegać za pośrednictwem Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.

W serwisie mogą Państwo odnaleźć informacje na temat poszczególnych funduszy strukturalnych. Zapraszamy do lektury.

Fot. Pixabay